Page 11 - Biologia na czasie 3 - podręcznik, zakres podstawowy
P. 11

Budowa i funkcje RNA

           RNA, podobnie jak DNA, jest zbudowany z nukleotydów.


                  P
       nukleotyd   Jak wygląda cząsteczka RNA?
              P      R    A
   nukleotyd  Cząsteczka RNA jest jednoniciowa, chociaż w niektórych miejscach może tworzyć
                  P P
                      P
           fragmenty dwuniciowe, połączone wiązaniami wodorowymi. Cytozyna wiąże się
                      A
                R
          nukleotyd
      nukleotyd
           wtedy na zasadzie komplementarności z guaniną, a adenina – z uracylem.
              P P   R R  R C A P  A
   nukleotyd  nukleotyd  P
                  P P
                R R   C A   R    A
            P
 nukleotyd    P P   R R  R C G  C Budowa nukleotydu RNA
                          P
              R    A           W skład każdego nukleotydu budującego RNA wchodzą:
                R R  P P  G C P  R  C
            P                  •   P   res
                                     Rzta kwasu fosforowego
                    R   R G   G
                          P
              P P    R    U
              R    C         P •   R    cukier pięciowęglowy – ryboza
                      P
                R R P  U G  R    A G  C  G  U
            P                    P   R P  R

                    R   R U  A U •  •  jedna z czterech zasad azotowych:
                                   G
                                       U
                                C
               P          P
              R     G        P  A R  C adenina  U G R  U uracyl
                                       G C P
                                    A
                 R    U     R    U
            P
                                       UA
                           P A  R C  cytozyna  C  G  guanina
                                    G
                                                  U
              R     U
                          A   C  G   U
              Funkcje i rodzaje RNA                                        Jednoniciowa
                                                                            cząsteczka RNA.
           RNA bierze udział przede wszystkim w biosyntezie białek.
           Wyróżniamy trzy główne rodzaje RNA: rRNA, mRNA i tRNA.
             rRNA (rybosomowy RNA)      mRNA (informacyjny RNA)   tRNA (transportujący RNA)
              Po połączeniu z białkami   Przenosi informację o budowie   Transportuje aminokwasy
            tworzy rybosomy, na których   białka z jądra komórkowego    na rybosomy.
             zachodzi biosynteza białek.     na rybosomy.
                                                                  aminokwas      miejsce
                                                       zasady                    przyłączenia
                                                       azotowe                   aminokwasu
                             białko
                               rRNA
                                         reszty fosfora-                          antykodon
                                       nowe połączone
                                        z cząsteczkami           W budowie tRNA wyróżniamy
                                              rybozy             miejsce, w którym przyłącza się
                                                                 aminokwas, oraz tzw. antykodon –
                                                                 trzy nukleotydy, które podczas
                                                                 biosyntezy białek są odpowiedzialne
           Rybosom jest zbudowany     mRNA ma zwykle postać      za rozpoznanie komplementarnych
           z rRNA i białek.           jednej, długiej nici.      nukleotydów (kodonu) na nici mRNA.
                                                                                          11
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16